(1819-79)
poeta, folklorysta, słowianofil. W l. 1836-40 ogłosił w "Przyjacielu Ludu" zapisy folklorystyczne i Listy z narodowej pielgrzymki - relacje z podróży po Wielkopolsce, wyraz demokratycznej postawy poety. B. uważał, że w ludzie skupiły się wszystkie ważne cechy narodu i że tylko on jest siłą zdolną zbudować sprawiedliwy świat. Swoje poglądy rozwinął w l. 1837-40 we Wrocławiu, gdzie rozpoczął studia filoz. Zbliżył się do Ziewonii - grupy galicyjskich słowianofilów. Należał do Tow. Lit.-Słowiańskiego we Wrocławiu. W l. 1840-44 kontynuował studia w Berlinie. Przyjaźnił się z K. Libeltem i E. Dembowskim. W 1845 r. na terenie Galicji został aresztowany i skazany na 2 lata więzienia za działalność konspiracyjną na rzecz powstania i zniesienia pańszczyzny. Po odbyciu wyroku wstąpił do lewicowego Komitetu Narod. w Poznaniu i współpracował z tamtejszą "Gazetą Polską". W 1848 r. brał udział w walkach na terenie Krakowa. Kryzys ideowy i psychol. po Wiośnie Ludów próbował opanować angażując się w działalność polit.: w l. 1848-50 był członkiem Ligi Polskiej, w 1852-54 - posłem na sejm pruski. Na wieść o wojnie krymskiej wyjechał przez Paryż do Konstantynopola, gdzie walczył w oddziale kozaków sułtańskich M. Czajkowskiego (Sadyka Paszy). Do 1871 r. służył w II pułku dragonów otomańskich. Zmarł w nędzy i opuszczeniu. Należał do grona poetów, którzy przełamali dominację kresów i Litwy w romant. lit. pol. - odkryli dawność oraz tajemniczość Gopła i Kruszwicy. Wyrazem zainteresowań folklorystycznych B. była opowieść Bogunka na Gople wyd. wraz z O dwunastu rozbójnikach jako I t. Powieści wielkopolskich. Autor rekonstruował w niej rzekomo zaginioną lit. słowiańską. Utwór napisany trudnym - częściowo archaizowanym, częściowo sztucznie stworzonym - językiem współcześni cenili za ambitną próbę realizacji programu słowianofilskiego. Don Juan poznański - poemat dygresyjny w 2 pieśniach był oskarżeniem szlachty wielkopolskiej o zaprzepaszczenie wolności i zanik patriotyzmu (dygresje) oraz krytyką romant. bohatera epigońskiej poezji miłosnej (fabuła). Większość utworów lit. ujął B. w 2 cykle wyd. w Poezjach (1844). Pierwszy Księga światła i złudzeń zawierał wiersze miłosne, ukazujące różne odcienie - od marzenia o idealnej kochance po zmysłową namiętność. W drugim cyklu - Księdze życia i śmierci (liryka społ.) odrzucił wzorzec kochanka na rzecz rewolucjonisty miłującego lud i wolność. B. uznał, że szlachta jest skazana na zagładę (Mogiła Kościuszki), opowiedział się po stronie ludu kroczącego ku szczęśliwej krainie wolności - choćby przez morze krwi (Marsz w przyszłość). Poezje były ostatnim znaczącym zbiorem utworów B. Zamykała je Ostatnia spowiedź w starym kościele - obraz rozczarowań pokolenia pogrobowców powstania listopadowego.
- Berwiński Ryszard, (1819-79)
- BERWIŃSKI Ryszard Wincenty, (1819-79)
- Berwiński Ryszard Wincenty, (1817-79)