Reklama

Brodziński Kazimierz

(1791-1835)

krytyk lit., historyk i teoretyk lit., poeta, tłumacz. W l. 1809-13 służył w armii Księstwa Warszawskiego. Po klęsce pod Lipskiem dostał się do niewoli. W 1814 r. osiadł w Warszawie. Od 1818 r. wykładał lit. w szkołach pijarskich, a od 1822 r. na UW. Wstąpił do masonerii - w 1819 r. został sekretarzem Wielkiego Wschodu. Współpracował z "Pamiętnikiem Warszawskim". W 1823 r. został członkiem Tow. Przyjaciół Nauk. Podczas powstania listopadowego redagował powstańcze gazety. Po klęsce zamieszkał w Krakowie, a w 1834 r. wrócił do Warszawy. W początkach twórczości klasyk, potem najwybitniejszy przedstawiciel II fazy sentymentalizmu. Pisał elegie, ody, bajki, sielanki, dumy, listy poet., wiersze wolnomularskie i dydaktyczne. Wychowany na prowincji w zaborze austr., z dala od wpływów franc., we wczesnej młodości poznał lit. niem., m.in. H. Kleista i J. W. Goethego. Szczególnie bliskie były mu idylle szwajc. poety S. Gessnera. Z jego twórczości wyniósł wiarę w szlachetność ludzkiej natury. Przekonany o łagodności i dobroci Polaków (szerzej: Słowian) jako narodu rolniczego, bronił harmonijnej wizji świata zagrożonego przez nowoczesną cywilizację. Namawiał do kultywowania stoickiego umiaru i spokoju, przedstawiał wieś jako krainę szczęścia i naturalnej moralności. Sielance przypisał zadania dydaktyczne - miała uczyć, jak należy żyć. Swoje poglądy przedstawił w rozprawach O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej (1818) oraz O idylli pod względem moralnym (1823). Lit. ilustrację znalazły w najlepszej sielance B. Wiesławie (1820). Poeta miał jednak świadomość tragizmu ludzkiej egzystencji (okrucieństwo toczonych walk, śmierć). Przeżywane niepokoje wyraził w elegiach (np. Pogrzeb przyjaciela, 1817) - obrazy rozpadającej się materii do dziś robią duże wrażenie. Uspokojenia szukał w wierze w celowość dzieła Stwórcy; grozie śmierci przeciwstawiał wizję zmartwychwstania. Początkowo akceptował te tendencje romant., które wywodziły się z sentymentalizmu; później ostro wystąpił przeciw romantykom, oskarżając o niszczenie sielskiej natury Polaków (O egzaltacji i entuzjazmie, 1830). Wybuch i klęska powstania listopadowego spowodowały przełom w poglądach B. W wygłoszonej na sesji Tow. Przyjaciół Nauk (3 V 1831) mowie O narodowości Polaków sformułował pogląd o tragizmie historycznym: misją narodu może być walka ze złem - nawet jeśli ją przegra, pozostaje moralnym zwycięzcą. Takie posłannictwo dziejowe - zdaniem B. - powierzył Bóg Polakom ( mesjanizm). W napisanym kilka dni przed śmiercią Posłaniu do braci wygnańców poeta odczytywał znaki wypełniania się przeznaczenia Polski. Dziełem B. są także liczne przekłady, m.in. utworów F. Schillera, J. W. Goethego, J. G. Herdera, fragm. Pieśni Osjana J. Macphersona, łac. elegii J. Kochanowskiego i tekstów bibl.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama