(1934)
powieść hist. J. Iwaszkiewicza osnuta wokół biografii ks. Henryka Sandomierskiego, syna Bolesława Krzywoustego, który podjął zabiegi mające na celu złączenie ziem pol. Z historii wiadomo, że był krzyżowcem i zginął podczas wyprawy przeciw Prusom, w powieści okazuje się templariuszem, przyjacielem Barbarossy, który wydobywa z grobu Bolesława Śmiałego jego koronę i staje się rzecznikiem idei scalenia kraju. Odbywa podróże po ówczesnej Europie, uczy się mądrości rządzenia w Niemczech, Włoszech i Ziemi Św. Opisany w powieści świat okazuje się niezwykły i malowniczy, z podobną dbałością o piękne szczegóły zobrazowana jest też Polska. Po powrocie do kraju Henryk gromadzi bogactwa i oręż, w tym tytułowe "czerwone tarcze", aby mieć możliwość podporządkowania sobie braci dla szczytnej idei. W momencie zagrożenia ze strony niem. cesarza śpieszy z pomocą bratu Bolesławowi Kędzierzawemu, przeżywa razem z nim klęskę i odmawia przyjęcia korony z rąk obcego władcy. Stanął przed wyborem przyszłości Polski bliskiej cywilizacji, ale uzależnionej albo niezawisłej narodowo, wybrał to drugie. Ostatecznie rezygnuje z kontynuacji ambitnego dzieła i w symbolicznym geście topi w Wiśle koronę Bolesława Śmiałego. Jest to książka tylko pozornie hist., przewodnie pytanie o sens poświęcenia wszystkiego jednej idei można odczytać jako parabolę o losie człowieka, dylematach i wyborach, ale też urokach świata. Wbrew determinizmowi XIX-wiecznej historiozofii autor przekonuje czytelnika, że proces dziejowy i ostateczny kształt rzeczywistości formuje swymi decyzjami człowiek.