(1415-80)
historyk, najwybitniejszy dziejopis pol. średniowiecza; kanonik krakowski, sekretarz Z. Oleśnickiego (1431-55), skazany na banicję (1460) z powodu zatargu z królem Kazimierzem Jagiellończykiem. Ułaskawiony, uczestniczył w misjach dyplomatycznych do Włoch i pertraktacjach po zakończeniu wojny z Krzyżakami; wychowawca synów króla. Twórca historiografii pol. wzorowanej na rękopisach Liwiusza, według tzw. metody pragmatycznej wiążącej fakty w całość przyczynowo-skutkową. Niedościgniony w gromadzeniu źródeł i intensywności pracy. Opisał zdobyte pod Grunwaldem chorągwie krzyżackie w dziele Banderia Prutenorum (1448). Znaczące opracowania hist.: herbarz Insignia seu clenodia Regni Poloniae (po 1462), żywoty świętych pol., katalogi biskupów pol. w 6 diecezjach, opis diecezji krakowskiej. Główne dzieło - Historiae Polonicae (1455-80), zw. też Annales seu cronicae inclyti Regni Poloniae, tj. Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego - przedstawia dzieje Polski od czasów bajecznych do 1480; kronika oparta na bogatym materiale źródłowym, dokumentach pol. i obcych kronikarzy, zawiera barwne opisy postaci i faktów, stanowi pierwszą naukową próbę syntezy czasów średniowiecza w Polsce. Pierwsze wydanie części dzieła ukazało się w l. 1614-15, całość w 1701-02, tłumaczenia na język pol. pochodzą z l. 1867-70 i 1961-65.
- długosz, podziwiać kwitnącego...
- DŁUGOSZ Jan, (1929-62)
- DŁUGOSZ Jan, (1415-80)