(1825-1910)
poeta, dramaturg, prozaik, krytyk lit., tłumacz. Erudyta i znawca lit. światowej. W l. 1843-44 uczestniczył w działalności młodzieżowych grup konspiracyjnych w Warszawie. Zagrożony aresztowaniem, uciekł do zaboru prus. Po powrocie pracował w Bibliotece Zamoyskich. Podczas powstania styczniowego opowiedział się po stronie "czerwonych". Pod koniec życia osamotniony i zapomniany. Jako liryk rozmijał się z oczekiwaniami współczesności - nie interesowała go poezja utylitarna, podejmująca aktualne tematy. Stosunek do form artyst. zbliżał go do parnasizmu. Cyzelował swoje wiersze, chętnie sięgał po motywy antyczne i egzotyczne, podejmował tematykę pejzażową. Przykładem poet. kunsztu jest cykl Odgłosy gór (1871) - każdy z 31 utworów ma odmienny schemat wersyfikacyjny. Najwybitniejszym dziełem F. są Meandry (1892-96) - zbiór ok. 400 liryków refleksyjnych z różnych lat, mówiących o życiu jako paśmie krzywd i rozczarowań, o konieczności porzucenia wszelkich złudzeń i panowania nad sobą jako jedynej drodze do zachowania godnej postawy. W liryce przedpowstaniowej poeta unikał bezpośrednich wyznań (Kwiaty i kolce, 1856; Sponad mogił, 1870). Ton osobisty pojawił się dopiero w Harmonii jesieni z Pieśni spóźnionych (1893). F. był także autorem komedii i dramatów hist. (Althea, 1875; Florynda, 1884; Królowa, 1888), w których przeszłość służyła ukazaniu sytuacji uniwersalnej. Interesującą próbą formy dram. są Tańce śmierci (fragm. wyd. w 1899 r.). Pracował nad nimi kilkadziesiąt lat (od 1860). Z czasem utwór przekształcił się w mozaikę form: poezji filoz.-rel., satyry, prozy wizyjnej, udramatyzowanego reportażu, scen jasełkowych. Groteskowy finał zapowiada zagładę Europy, zburzonej wybuchem dynamitu (kara za zbrodnie). Wizję łagodzą fragm. poet., głoszące zwycięstwo Bożych sił. Zamiar przerósł możliwości artysty - Tańce są utworem słabym literacko. Jako tłumacz F. różnił się od wielu współczesnych - przekład poet. uważał za część własnej twórczości, a nie tylko pośredniczenie w odbiorze cudzego tekstu. Owocem jego działalności translatorskiej są 2 tomy Przekładów poetów obcych (od Hezjoda po W. Hugo i A. Musseta; 1878, 1892), tłum. Pieśni Petrarki i fragm. Orlanda szalonego Ariosta.
- Faleński Felicjan Medard, pseud. Felicjan, (1825-1910)