(1921-71)
prozaik, dziennikarz, publicysta. W czasie II wojny światowej walczył we Francji (w pol. wojsku i franc. partyzantce), potem dowodził oddziałami wojska pol. walczącymi z UPA w Bieszczadach. Oskarżony o współpracę z franc. wywiadem, został uwięziony. Był twórcą i redaktorem tygodnika "Forum". W swoich powieściach (w większości polit.) czerpał z własnych przeżyć, często zachowując wobec nich żartobliwy lub ironiczny dystans. Debiutował powieścią Grenadierzy (1957), poświęconą I Dywizji Grenadierów Polskich we Francji. W utworach o współcz. Europie prezentował jednostronny, czarno-biały obraz historii i świata, w którym socjalizm otwierał drogę ku szczęściu, a kapitalizm ku nędzy i przemocy: Wojna i ja (1957), Czas generała (1963) - fałszywy obraz Ch. de Gaulle'a, Zoolityka (1965), Francuzi (1965), Nie ma Eldorado (1966), trylogia Zwycięstwo (1968). Największy rozgłos zyskały Łuny w Bieszczadach (1959), utrzymana w konwencji westernu opowieść o walkach z UPA (adaptacja filmowa: Ogniomistrz Kaleń, 1961). Próbę czasu wytrzymały powieści G. podejmujące inną niż polityczna tematykę. Wielowątkowa Niecierpliwość (1967) przedstawia (na przykładzie Paryża) przerażający obraz świata - labiryntu i zagubionego w nim człowieka. Wraz z Sarabandą (1970) - zapisem 12-godzinnego snu człowieka czekającego na operację, była częścią zamierzonego cyklu Miara nieskończoności. Pośmiertnie ukazała się najlepsza powieść G., Autopamflet (1971) - spowiedź bohatera ze swego życia (gł. dzieciństwa i młodości).
- GERHARD, Jan (1921-71)