traktat przypisywany S. Leszczyńskiemu (sporna kwestia autorstwa), inicjujący rozwój publicystyki w czasach saskich, napisany jasnym, logicznym stylem - mimo obecności metaforyki barokowej i dość licznych wyrazów łac. Zbudowany na alegorycznym przedstawieniu Polski jako walącego się domu, jest ostrą krytyką nierządu i anarchii szlacheckiej, obrazem gospodarczego upadku Rzplitej, degradacji instytucji państwowych. Autor szczególnie wyraźnie potępił niewolnictwo chłopów, proponował przejście z gospodarki folwarcznej na czynszową. Żądając ograniczenia przywilejów szlacheckich, nie postulował jednak zniesienia liberum veto. Na karcie tytułowej traktatu widnieje fałszywa data druku: 1733 (aluzja do nieudanej intronizacji Leszczyńskiego?). Od 1743 r. dzieło wielokrotnie wznawiano. Zostało przetłumaczone na jęz. franc. Wpłynęło na kształtowanie się idei republikańskich w Polsce i Francji.
- SOLIGNAC, Pierre Joseph de la Pimpie...
- POLSKA NIEPODLEGŁA, konspiracyjna organizacja...
- Stanisław Leszczyński, (1677-1766)