(1926-2015)
Prozaik, eseista, autor scenariuszy, reżyser filmowy. Dzieciństwo i młodość spędził w Wilnie. Maturę zdał na tajnych kompletach (1944). Należał do AK, w l. 1944-45 walczył w antyradzieckiej partyzantce. W 1945 r. - w czasie likwidowania przez Rosjan wileńskiej AK - zdołał przedostać się za granicę. Pracował w Gliwicach i Bytomiu jako likwidator mienia poniemieckiego. Jesienią 1945 r. przeniósł się do Krakowa, gdzie podjął studia polonistyczne na UJ (ukończył UW). Pracował w "Odrodzeniu" (1946-50), początkowo jako korektor, potem jako redaktor i reporter. W 1947 r. wraz z pismem przeniósł się do Warszawy.
Podjął pracę w "Nowej Kulturze" (do 1958) - zdobył popularność felietonami (cykl Z miejsc stojących). W l. 1956-68, jako kierownik zespołu filmowego "Kadr", patronował pol. szkole filmowej. W 1966 r. podpisał protest w sprawie L. Kołakowskiego i wystąpił z PZPR (był jej członkiem od 1950). W l. 70. związał się z opozycją demokratyczną. Wobec zakazu wydawania jego książek zaczął publikować w drugim obiegu. Oficjalnie jest wydawany od 1989 r. Pierwszą powieść Rojsty (1948) - aheroiczny obraz partyzantki - mógł wydać dopiero w 1956 r.
Jako pisarz zaistniał powieściami spełniającymi założenia socrealizmu (Przy budowie, 1950; Władza, 1954). Późniejszą twórczość dzieli od nich ogromny dystans. Pierwszą ważną powieścią po 1956 r. była Dziura w niebie (1959) - gorzka opowieść o dzieciństwie na Wileńszczyźnie i rozliczenie się z sobą z l. 50., zapowiedź motywów rozwijanych w następnych utworach.
Różnorodną twórczość K. spajają 3 elementy: bohater, pejzaż, poetyka. Bohater to przedstawiciel pokolenia autora (z reguły jego rówieśnik), ukazywany na różnych etapach pol. dziejów, człowiek o niestabilnym życiu wewn., tkwiący pamięcią w przeszłości, która wraca we śnie i na jawie, rzutuje na teraźniejszość, decyduje o poczuciu wyobcowania i samotności (Z oblężonego miasta, 1954; Sennik współczesny, 1963; Nic albo nic, 1971). Marzy o azylu, "dolinie ludzi osiadłych". Jest nią w powieściach K. Wileńszczyzna (stałe motywy pejzażu: rzeka, las, dźwięk dzwonów z kościoła, bożnicy i cerkwi) - miejsce święte, ożywiające mit raju ( Kronika wypadków miłosnych, 1974; Bohiń, 1987). Poetyka prozy K. ukształtowała się w Senniku współczesnym.
U jej podstaw tkwi współistnienie w świadomości bohaterów przeszłości i teraźniejszości. Przeszłość ukazuje autor w konwencji realist.; teraźniejszość istnieje na granicy jawy i snu (częsta konwencja oniryczna, np. Sennik współczesny, Zwierzoczłekoupiór, 1969). Przenikaniu się czasów odpowiada technika narracji: relacja obiektywizująca splata się z subiektywną, emocjonalną, tradycyjna z nowoczesną. W powieściach K. powaga łączy się z humorem, liryzm z ironią. Łatwo dającą się rozpoznać cechą utworów pisarza jest obecność w nich elementów autobiograficznych, osobiste doświadczenia zostają jednak przetworzone, są sposobem odkrycia wspólnego losu (poczucie związku z pokoleniem) i nawiązania bardziej bezpośredniego kontaktu z czytelnikiem.
Szczególny rodzaj prozy reprezentują Kalendarz i klepsydra (1976), Wschody i zachody księżyca (1982) oraz Nowy Świat i okolice (1986) - autor określa je jako "niby-dziennik", "łże-pamiętnik", "apokryf autobiograficzny". Także w nich biografia jest częścią kreowanego świata, towarzyszy jej fikcja. Od 1957 r. K. z twórczością lit. łączy twórczość filmową. Zrealizował wówczas pierwszy pol. film autorski Ostatni dzień lata (Grand Prix na Festiwalu w Wenecji 1958). Następne filmy to Zaduszki (1965), Salto (1970), Jak daleko stąd, jak blisko (1971), Dolina Issy (1982), Lawa (1989). Zmarł 7 stycznia 2015.
- Konwicki Tadeusz, (ur. 1926)
- KONWICKI, Tadeusz (ur. 1926)
- TADEUSZ, Pochodzenia hebrajskiego,...