(ok. 1512-89)
pochodził z patrycjuszowskiej rodziny mieszczańskiej. Studiował na Akademii Krakowskiej i we Włoszech (w Padwie, Rzymie i Bolonii). Po powrocie pracował w kancelarii biskupa krakowskiego P. Gamrata, a w 1545 r. został sekretarzem Zygmunta Starego, potem Zygmunta Augusta. Przeciwnik reformacji. W 1569 r. zam. na Warmii - został koadiutorem, a w 1579 r. biskupem warmińskim. Pochowany w katedrze w Lidzbarku. Najważniejsze dzieło: kronika De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX wyd. w Bazylei w 1555 r. Jest to opis dziejów Polski do czasów Zygmunta I (do 1506). Zamierzonymi adresatami napisanej znakomitą łac. kroniki byli cudzoziemcy, którzy mieli z niej poznać wspaniałą przeszłość Rzeczypospolitej. K. korzystał m.in. z kronik J. Długosza i Miechowity. W 1580 r. sejm pol. podziękował mu za napisanie tego dzieła. Dopełnieniem kroniki był opis geogr.-polit. położenia Polski - Polonia, sive de situ, populis, moribus, magistratibus et republica regni Polonici libri duo (ok. 1558). K. napisał po polsku i przetłumaczył na łac. Rozmowy Dworzanina z Mnichem (4 cz., 1551-54). Najciekawsza jest pierwsza (O wierze i nauce luterańskiej) - równoprawni rozmówcy wypowiadają słuszne sądy: Dworzanin oskarża duchownych o zepsucie i nieuctwo, Mnich broni zasad wiary chrześc., odwołując się do Pisma św. W dalszych częściach (II - Czego sie krześcijański człowiek dzierżeć ma, III - O Kościele Bożym albo Krystusowym, IV - O nauce Kościoła świętego) górę bierze Mnich, a w zakończeniu Dworzanin dziękuje mu za sprowadzenie z błędnej drogi. Inne utwory K. to panegiryczny opis życia Zygmunta Starego w formie mowy pogrzebowej (Oratio in funere Sigismundi, 1548) i Historyja prawdziwa o przygodzie żałosnej książęcia finlandzkiego Jana i królewny polskiej Katarzyny (1570).
- Kromer Marcin, (1512-89)
- Kromer Marcin, (1512-89)
- KROMER, Marcin (1512-1589)