(1843)
dramat J. Słowackiego oparty na epizodzie konfederacji barskiej, z autentyczną postacią początków ruchu, karmelitą M. Jandołowiczem. Jest on rzecznikiem nowej, demokratycznej Polski, charyzmatycznym przywódcą, przez którego przemawia Opatrzność. Niechlubną historię przypominają Marszałek (M. Krasiński) i Kosakowski (prezentujący postawę przyszłego targowiczanina Kossakowskiego) uosabiający wady pol. magnaterii, zdolni zarówno do czynów wielkich, jak i zbrodniczych. Szczególną rolę przeznaczył autor Żydówce Judycie, która poprzez upadek i przebaczenie jest przygotowana przyjąć zasady nowej wiary, mszcząc się umożliwia Rosjanom wzięcie Baru, następnie zsyła na nich zarazę i ginie w płonącym mieście. Przedstawione wydarzenia głoszą konieczność cierpienia i ofiary dla budowy lepszego świata, przeznaczają też szczególne w nim miejsce Polsce. Utwór jest poet. wykładem istoty historiozofii Towiańskiego, a tytułowy bohater rozumie oczyszczającą moc cierpienia jako konieczność dla spełnienia historii. Ośmiozgłoskowiec oddający rytm marszu lub pieśni, dramaturgia przedstawianych wizji obok rozbudowanych monologów, ale też i zagęszczonych zdarzeń składają się na niepowtarzalny charakter utworu.