(1848)
poemat polemiczno-programowy J. Słowackiego wyd. bez zgody autora, bezimiennie. Utwór polemizuje z wyrażonymi w Psalmach przyszłości poglądami Z. Krasińskiego na rozwój historii i jego pojęcie narod. poety. Apoteozowanej szlachcie przeciwstawia Słowacki "młody" lud, który będąc narzędziem i realizatorem woli Opatrzności doprowadzi do rozbicia starych form społ.-polit. i drogą rewolucji umożliwi postęp. Poecie nakazuje autor nauczyć się pojmowania rzeczywistego sensu dziejów, odczytywania przyszłości zgodnie z genezyjską filozofią, swoją rolę powinien realizować przez objawienie konieczności rewolucji. Twórczość tak rozumianego poety powinna być rodzajem hymnu na cześć Absolutu i prośbą o pozostawienie narodu w "księgach żywota" przez możliwość nieustannego wcielania się duchów narod. Z genezyjskiej interpretacji świata wynika fragmentaryczność poematu, duże zróżnicowanie tematyczne i gatunkowe (np. dialog, pamflet, proroctwo, modlitwa, wizja), zmieniający się adresat (autor Psalmów, Absolut, czytelnik) oraz dość niezwykła sytuacja wypowiedzi lit. Uniwersalizm genezyjski pozwolił na swobodne łączenie tradycji antycznej z kulturą chrześc. i rodzimym folklorem tworząc zupełnie nową formę artyst. wyrazu. Krasiński wystąpił z repliką pisząc Psalm żalu, Słowacki już nie zdążył odpowiedzieć.