(1891-1969)
poeta, prozaik, dramaturg, krytyk lit. i teatr. Od lat szkolnych związany z ruchem niepodległościowym (prezes tajnej organizacji socjalistycznej), potem członek "Strzelca". Studiował filozofię i prawo na UJ. W 1911 r. wyjechał na dalsze studia do Berlina, potem Paryża - tu zaskoczył go wybuch I wojny światowej. Internowany jako poddany austr., uzyskał zgodę na wyjazd do Hiszpanii. W prasie madryckiej publikował artykuły m.in. o lit. pol. W 1921 r. wrócił do Krakowa. Współprac. z "Gońcem Krakowskim" i "Nową Sztuką". W 1922 r. założył pismo "Zwrotnica. Kierunek: sztuka teraźniejszości". Na jej łamach opublikował swój program poezji awangardowej, który stał się programem awangardy krakowskiej. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Lwowa. Aresztowany w 1940 r., następnie zwolniony, przebywał w Moskwie i Kujbyszewie; w Jakucku zbierał syberyjskie polonica. Współpracował ze Związkiem Patriotów Polskich (w VI 1943 r. był członkiem zarządu). Publikował w "Nowych Widnokręgach". W 1944 r. wrócił do kraju. Od pierwszego artykułu w "Zwrotnicy" (Punkt wyjścia) konsekwentnie rozwijał i uzupełniał swoją teorię poezji. Znaczące artykuły P.: Miasto. Masa. Maszyna i Metafora teraźniejszości. Esej Nowe usta (1925) był usystematyzowaniem i syntetyczną prezentacją jego poetyki. Wraz ze zbiorem szkiców i artykułów Tędy (1930) stał się całościowym programem poezji awangardowej. P. zdecydowanie odrzucił estetykę Młodej Polski. W miejsce indywidualnej ekspresji wprowadził kult rzemiosła. Twierdził, że człowiek żyjący w świecie XX-wiecznej cywilizacji potrzebuje nowej sztuki (zainteresowanie kulturą wielkomiejską, zasada 3 M, inne niż dotychczas środki wyrazu). Oddzielił jęz. poezji ("pseudonimuje") od jęz. prozy ("nazywa"). Toczył liczne polemiki o istotę poezji, m.in. z S. Żeromskim, K. Irzykowskim, skamandrytami, futurystami. Jako twórca poezji realizował swoje założenia teoretyczne (debiutancki t. A, 1924; Żywe linie, 1924; Raz, 1929). Pod koniec 20-lecia międzywojennego pisał wiersze będące dokumentem epoki (dłuższy utwór lir. Kronika dnia). Był autorem powieści autobiograficznej Ma lat 22 (1936) i Krzysztof Kolumb odkrywca (wyd. 1949) oraz 2 dramatów: awangardowego Szósta! szósta! (1924) i bardziej tradycyjnego Skoro go nie ma (1933). W czasie pobytu w Madrycie przełożył na hiszp. Chłopów W. Reymonta, a w 1956 r. na pol. Psa ogrodnika Lopego de Vega. Po 1944 r. zajął się gł. krytyką teatr. Od poł. l. 50 nie publikował i nie zgadzał się na wznawianie swoich wcześniejszych tekstów. Ponowne zainteresowanie twórczością P. przyszło w l. 60. W Toruniu powstał Teatr Peipera (1970-73), wystawiający utwory pisarza. P. był najwybitniejszym teoretykiem pol. poezji awangardowej, jego poglądy wywarły wpływ na kilka pokoleń pisarzy.