Reklama

Przesmycki Zenon, pseud. Miriam, Jan Żagiel

(1861-1944)

krytyk, tłumacz, poeta, wydawca. Ukończył prawo na UW. W l. 1887-88 redagował "Życie" warszawskie. W 1889-1900 przebywał w Wiedniu i Paryżu. W 1900 współred. "Życia" krakowskiego. W l. 1901-07 wydawał własnym sumptem "Chimerę". Opublikował część spuścizny C. Norwida. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na krótko został min. kultury i sztuki, potem prezesem Tow. Ochrony Prawa Autorskiego, członkiem Polskiej Akademii Literatury. Zmarł w szpitalu powstańczym. Był słabym poetą. Zbiór wierszy Z czary młodości (1893) ukazuje ewolucję liryki P. od poetyki pozytywizmu przez parnasizm do symbolizmu. Ważną rolę w życiu kult. Młodej Polski odegrała publicystyka P. W artykule Maurycy Maeterlinck i jego stanowisko we współczesnej poezji belgijskiej (1891) sformułował jedną z pierwszych w Polsce definicję symbolizmu - polecał go modernistom. W "Chimerze" opublikował cykl artykułów, w których przedstawił swoje poglądy na sztukę i jej sytuację w XIX w. (Walka ze sztuką, Los geniuszów, Arcydzieło przyszłości). Ukazał XIX w. (zwł. 2. poł.) jako czas nienawiści do sztuki i artysty. Twierdził, że mit postępu, upojenie zdobyczami nauki to "najgłupsze kłamstwo" wieku, prowadzące do niszczenia "rzeczy wiekuistych", i usankcjonowanie rozpoczętego w czasie rewolucji franc. kultu miernoty. Kształtując masowego odbiorcę, XIX w. zniszczył arystokrację ducha - niezbędny warunek istnienia wielkiej sztuki. P. bronił sztuki elitarnej, odzwierciedlającej metafizyczną istotę życia. Twierdził, że współczesność skazała sztukę i artystę na samotność. Wywołał ostrą polemikę (zwł. wśród lewicowych krytyków). Atak na całość poglądów P. przypuścił S. Brzozowski. Dorobek translatorski poety obejmuje utwory 113 autorów: czes., belg., franc.

Reklama

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama