(1505-69)
pisarz, jeden z czołowych przedstawicieli lit. renes., zwany ojcem lit. pol., od 1525 w środowisku humanistycznym dworu magnata A. Tęczyńskiego. Wyznawca kalwinizmu, w swoich poglądach polit. popierał szlachecki demokratyzm, czynnie uczestniczył w działalności rel., zakładał zbory i szkoły, brał udział w synodach. Twórczość R. prezentuje różnorodność gatunków lit.: m.in. dialogi obycz. i polit., moralitety, misteria, dramaty, epigramaty, fraszki i traktaty prozą. Przedstawiają one barwną panoramę życia obycz. współczesnej mu Polski dowodząc, że polszczyzna to nie "język gęsi", ale mowa zdolna wyrazić wszelkie emocje i treści. Proces przemian polit. dążących do reform ustrojowych zwanych egzekucją praw propagował m.in. w dialogu Krótka rozprawa między Panem, Wójtem a Plebanem (1543). Misterium Żywot Jezusa (1545) czy moralitet Kupiec (1549) to przykłady reformacyjnego piśmiennictwa rel.-moralnego. W nagrodę za znakomity przekład prozą łac. Psałterza Dawidów (1546) J. von den Campena otrzymał od króla Zygmunta Starego wieś Temerowce. Do szerzenia reformacji przyczynił się także jako autor rel.-moralnych kazań Postylla (1557) oraz komentarza do bibl. księgi Apocalypsis (1565). Ważnym dziełem w twórczości R. jest pierwsza w lit. pol. pozycja wyrażająca za pomocą alegorii świecki światopogląd człowieka renesansu: Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego (1558), przeróbka traktatu humanisty z Ferrary, radykała M. Palingeniusa. Żywot człowieka poczciwego, część tomu Źwierciadło (1568) przedstawia idealny obraz życia szlachcica pol. z dozą humorystycznej wyrozumiałości. W dorobku lit. R. są także zbiór satyr. epigramatów Zwierzyniec (1562), który wszedł potem do zbioru Figliki (1574), oraz proza o wzniosłym charakterze Spólne narzekanie wszej Korony na porządną niedbałość naszą.
- REJÓW, miejscowość w , powiat...
- Rej Mikołaj, (1505-69)
- REJ, Szahr-e rej