(z franc. rocaille - muszla o kapryśnej, asymetrycznej formie)
styl w europ. sztuce XVIII w., także prąd lit. Jego początek wiąże się z dworem Ludwika XV, który w miejsce surowości życia za Ludwika XIV wprowadził kult przyjemności, wyrafinowanej rozrywki, urody wykwintnych form, miłości rozumianej jako przeżycie zmysłowe, towarzyska gra. R. ujawniło się w architekturze, wystroju wnętrz, plastyce, muzyce, ogrodnictwie (Powązki I. Czartoryskiej), a nawet w obyczajach. W lit. oznaczało uwolnienie jej od dydaktyzmu, pojawienie się tekstów wytwornych, subtelnych, których celem stawała się pełna wdzięku gra. Poeci preferowali małe formy: anakreontyk, epigramat, rondo. Najczęściej wypowiadali się w poezji erotycznej i towarzyskiej - żartobliwej, operującej aluzją, niedomówieniem, łatwym symbolem, aforyzmem, czasem konceptem (niektórzy uważają r. za schyłkowy barok). Lekkość wierszy wynikała z łatwego rytmizowania i rymowania, prostego, oszczędnego stylu. W dramacie dominowały komedia (farsa, burleska), operetka i wodewil. W Polsce r. pojawiło się w czasach saskich, a rozwinęło w stanisławowskich - pełny rozkwit: 1774-85. W utworach wielu klasycystów ujawniło się jako wyraz osobistych upodobań ( A. Naruszewicz, S. Trembecki). W l. 70. rzecznikiem r. stał się A. K. Czartoryski - podkreślał w swych pismach znaczenie dobrego smaku i delikatności. Teoretykiem prądu był J. Szymanowski, autor Listów o guście czyli o smaku (1779) - programu pol. poezji rokokowej. Za jej wyróżniki uznał: "czułość" (tzn. wrażliwość na piękno i dobro), "delikatność", "trafność" (cecha intelektu, pozwalająca właściwie dobierać tematy i obrazy) i "nowość". Pol. r. bywa rozumiane także jako dynamiczny, niejednolity prąd. Mówi się wówczas o 3 jego odmianach: puławskiej (J. Szymanowski, F. Kniaźnin), arystokratycznej ( J. Potocki) i radykalnej ( J. Jasiński), nawiązującej do libertynizmu, broniącej prawa do wolności jednostki i ujawniania własnego stanowiska. Wpływy r. można odnaleźć w Fircyku w zalotach F. Zabłockiego, Rękopisie znalezionym w Saragossie Potockiego, wierszach Kniaźnina, Naruszewicza, Trembeckiego, T. K. Węgierskiego.