Reklama

Skarbek Fryderyk

(1792-1866)

powieściopisarz, dramaturg, pamiętnikarz, historyk, ekonomista, działacz społ. i polit. Studiował w Paryżu prawo, ekonomię, jęz. staroż., lit. franc., chemię, geologię, uprawy rolno-ogrodnicze. W l. 1818-30 wykładał ekonomię i prawo na UW. Organizator szpitali, zakładów dobroczynnych, więzień (m.in. Pawiaka), założyciel Głównej Kasy Oszczędności w Warszawie. Członek warszawskiego Tow. Przyjaciół Nauk, współred. "Pamiętnika Warszawskiego". W 1861 r. odmówił Aleksandrowi II udziału w Radzie Stanu. Oprócz prac o tematyce ekonomicznej i polit. wydał Dzieje Księstwa Warszawskiego (1860). Różnorodną twórczość lit. uprawiał na marginesie działalności zawodowej. Debiutował Wierszem do wojska polskiego z okoliczności rozpoczętej wojny z Moskwą (1812) i komedią Panna modna (prapremiera 1813, Warszawa). Wkrótce porzucił lirykę dla dramatu i epiki. Od 1829 r. dla warszawskiego teatru "Rozmaitości" pisał komedie, komedioopery i sztuki obyczajowe. Zasłynął gł. powieściami mającymi istotne znaczenie dla rozwoju pol. epiki. Najlepszym dziełem S. był Pan Starosta (1824-25, wyd. 26) - powieść obycz. wzorowana na Panu Podstolim I. Krasickiego. Autor przedstawił w niej prawdziwy obraz społeczeństwa pol. Zaprezentował różne typy obywateli: szlachetnego, biednego patriotę, żywiącego kult dawnej ojczyzny, bawidamka, łowcę posagu, nie myślącego o Polsce, patriotów zachowujących bierność, uważających wszelkie poświęcenie za bezskuteczne i nierozsądne. Stworzył też bohatera - wzór do naśladowania. Inne powieści S. to wzorowany na pisarstwie Sterne'a Pan Antoni (1824), przykłady walterskotyzmu: Tarło (1827) i Damian Ruszczyc (1827-28), obraz czasów saskich oparty na Opisie obyczajów J. Kitowicza - Życie i przypadki Faustyna ... Dodosińskiego (1838) oraz powieść obycz., kontynuująca tradycję oświec. - Pamiętniki Seglasa (1845). S. pozostawił również pamiętniki.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama