(1946, wyd. 1953)
dramat W. Gombrowicza, mający postać snu gł. bohatera, Henryka, który przenosi się w nim do rodzinnego domu. Sytuacja uzasadnia nieprawdopodobieństwo zdarzeń: dom zamienił się w pełną pijaków karczmę, ojciec - w karczmarza, matka - w karczmarkę, a narzeczona - w kuchtę-prostytutkę. Henryk jest zarazem uczestnikiem zdarzeń i świadomym ich twórcą: wymyśla fabułę, celowym gestem nadaje rzeczywistości określoną formę. Oddając ojcu hołd, zamienia go w króla. Ojciec, chcąc urządzić synowi królewski ślub, sprawia, że ten zapragnie władzy. Henryk obala więc władcę i staje się tyranem. Nad wszystkim panuje Forma. Gombrowicz odwołał się do typu dramatu awangardowego ( S. I. Witkiewicz, teatr absurdu, częściowo surrealizm), posłużył się aluzją lit. nadając Henrykowi cechy Konrada, Kordiana, Hamleta. Stworzył dramat wieloznaczny, różnie interpretowany, np. jako utwór o naturze człowieka, granicach wolności i zniewolenia, problemach władzy, próbach decydowania o własnym losie.
- ŚLUB, Jeśli przyśni ci się...
- ślub, poprowadzić kogoś do...
- ŚLUB CYWILNY, zgodne, jednoczesne oświadczenie...