Reklama

Śniadecki Jan

(1756-1830)

matematyk, astronom, geograf, filozof, pedagog, krytyk lit., teoretyk języka, poeta, autor kalendarzy. Starszy brat Jędrzeja Ś. Studiował w Akademii Krakowskiej, na uniw. w Niemczech, Holandii, Francji, Anglii. W l. 1781-1803 objął katedrę matematyki i astronomii na uniw. krakowskim - współpracował z H. Kołłątajem przy reformowaniu UJ. Podczas insurekcji kościuszkowskiej pracował w krakowskiej Komisji Porządkowej. Od 1807 r. rektor U. Wil. i kierownik Obserwatorium Astronomicznego. Członek Tow. Przyjaciół Nauk, Tow. Naukowego Krakowskiego, członek-korespondent petersburskiej Akademii Nauk. W młodości związany z radykalną Kuźnicą Kołłątajowską, z czasem przeszedł na pozycje liberalizmu. Do końca życia wierny ideom oświecenia, obrońca klasycyzmu w lit. Przedmiotem szczególnej troski Ś. był jęz. narod. - domagał się jego wyłączności we wszystkich szkołach, poświęcił mu wiele swoich tekstów (m.in. O języku polskim). Purysta i znakomity stylista, wymagał od lit. polszczyzny jasności, prostoty i bogactwa. Był niechętny wszelkim nowinkom. W rozprawie O pismach klasycznych i romantycznych przeciwstawił się tendencjom romant. W Liście stryja do synowicy potępił "czułą powieść" jako gatunek nadmierną egzaltacją zagrażający ładowi społ. Zwany Jowiszem Litewskim, cieszący się wielkim autorytetem, został uznany przez romantyków za symbol odchodzącego pokolenia. A. Mickiewicz ośmieszył go w Romantyczności, czyniąc obrońcą "martwych prawd".

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama