(1826)
cykl 18 sonetów A. Mickiewicza, napisanych pod wrażeniem wycieczki na Krym (1825), wydanych z Sonetami odeskimi w tomie Sonety (1826). Kolejność utworów nie oddaje rzeczywistej trasy podróży - wynika z zamysłu kompozycyjnego, nawiązującego do poematu opisowo-podróżniczego. Jeden z bohaterów lir. cyklu to wędrowiec zachwycony bogactwem krymskiego pejzażu. Opisy krajobrazów zostały podporządkowane jego wrażeniom. S. k. przedstawiają urodę stepu o różnych porach dnia i w nocy (Stepy akermańskie), zmieniające się stany morza (Cisza morska, Żegluga, Burza), piękno gór (personifikowany opis w Czatyrdahu) i morskiego brzegu (Ajudah). Oczami dociekliwego podróżnika ogląda czytelnik ruiny miasta (Bakczyseraj), pol. grób (Grób Potockiej), to samo miejsce w różnych porach (Bakczyseraj, Bakczyseraj w nocy). Wędrujący przez Krym człowiek to także pielgrzym - wygnaniec z ojczyzny (Stepy akermańskie, Pielgrzym), romant. filozof rozmyślający nad przemijaniem ludzkich dzieł (Bakczyseraj), dręczony gorzkimi wspomnieniami (Cisza morska), wreszcie romantyk o chorym sercu (Burza). W wielu sonetach bohater to zarazem podmiot lir. W innych rolę mówiącego przejmuje narrator (Burza) lub człowiek Wschodu, mirza - stąd liczne orientalizmy i kwiecistość stylu niektórych sonetów, np. Czatyrdah. W S. k. poeta złamał sztywne zasady gat.: zmienił proporcje części opisowych i refleksyjnych. (Stepy akermańskie, Pielgrzym), wprowadził do sonetu dialog, dodał 15. wers (Widok gór ze stepów Kozłowa), połączył różne nastroje i style, wykorzystał bogaty repertuar środków, naruszył zwyczaj jęz. przez wprowadzenie orientalizmów. Cykl wywołał ostre sprzeciwy klasyków i liczne naśladownictwa romantyków. Poszczególne sonety zostały przetłumaczone na 21 języków, a cały cykl m.in. na jęz. niem., franc., ros., ang., ukr.
- Sonety odeskie, zw. miłosnymi, (1826)
- KOZŁOW, Iwan I. (1779-1840)
- WIAZIEMSKI, Piotr A., książę (1792-1878)...