(1876)
pierwsze ogniwo cyklu J. I. Kraszewskiego powieściowych zapisów dziejów Polski. Przedstawia proces kształtowania się państwa pol. i czasy sprawowania rządów przez legendarnego Piasta. Rozkład wspólnoty plemiennej i ekspansja germańska na ziemie Polan stanowią tło wydarzeń rozgrywających się wśród bohaterów fikcyjnych: rodzin kmiecia Wiszy i Domana. Podstawą fabuły są elementy baśniowych przekazów o pogańskich początkach państwowości pol., czytelnik pozna tragiczne wypadki związane ze śmiercią Popiela, będzie uczestniczył w postrzyżynach u Piasta, dowie się, jak wyglądało życie codzienne, jakie zwyczaje obowiązywały wśród pierwszych Słowian. Najpopularniejszy utwór tego pisarza, wielokrotnie wznawiany, adaptowany na scenę, tłumaczony na jęz. obce.