(1894-1969)
eseista i krytyk lit., jeden z twórców współcz. eseju lit. w Polsce. Syn działacza społ. Stanisława. Studiował filozofię na UJ, medycynę w Monachium i historię lit. w Szwajcarii. Korespondent PAT w Paryżu i Genewie. W czasie wojny przedstawiciel rządu londyńskiego na Szwajcarię, gdzie osiadł na stałe. Umiejętnie łączył erudycję z gawędą, wkazywał zagrożenia dla kultury płynące z dużego tempa przemian cywilizacyjnych. Przed wojną wydał dwa znaczące szkice - Pan Jowialski i jego spadkobiercy (1931), zawierający ukrytą krytykę J. Piłsudskiego, oraz Chimera jako zwierzę pociągowe (1933), w którym określił swoje stanowisko wobec futuryzmu i surrealizmu. Od 1946 r. współpracował z paryską "Kulturą", gdzie zamieszczał stały cykl felietonów, artykułów krytycznych i esejów zatytułowany Notatnik niespiesznego przechodnia (1954-69). Rozległe zainteresowania S. różnymi dziedzinami kultury, historii, polityki i filozofii oraz żywe wspomnienia z wczesnych lat spędzonych na Ukrainie, zwłaszcza bujna przyroda tych ziem, znajdują odzwierciedlenie w niezrównanych esejach, zebranych w t. Eseje dla Kasandry (1961) i Od Berdyczowa do Rzymu (1971). Szeroka korespondencja S. z J. Czapskim, G. Herlingiem-Grudzińskim, J. Wittlinem, M. Dąbrowską i innymi została wydana w formie książkowej Listy z ziemi berneńskiej (1974) oraz Listy do Jerzego Giedroycia (1991). Ponadto ukazały się wybory Eseje (1984) i Szkice literackie (t. 1-2, 1988).
- Stempowski Jerzy, pseud. Paweł Hostowiec, (1894-1969)