(inc. "Gdy naród do boju wystąpił z orężem")
liryk rewol. G. Ehrenberga, napisany prawdopodobnie w 1836 r. (druk w Dźwiękach minionych lat, 1848). Za klęskę powstania listopadowego wini magnatów i szlachtę (radzili zamiast walczyć) i przeciwstawia im lud, który walczył i ginął za ojczyznę. Refren jest ironicznym podziękowaniem za "niewolę, kajdany […] Za kraj nasz krwią bratnią zbryzgany". Wiersz zapowiada zemstę ludu i przejęcie przez tę warstwę sprawy wolności ojczyzny. Szczególną popularność utwór zdobył w czasie Wiosny Ludów i powstania styczniowego. W różnych okresach hist.-polit. podlegał zmianom. Znany w wersji 4-zwrotkowej pt. Gdy naród do boju… (lub O, cześć wam panowie, magnaci), stał się pieśnią ruchu lud. W czasie okupacji był hymnem GL i AL; po II wojnie światowej - ZSL. Jego parafrazy: Pieśń powstańców śląskich i Pieśń Zagłębiaków. Tłum. na franc. i węg.
- GDY NARÓD DO BOJU, pieśń rewolucyjna znana...
- Ehrenberg Gustaw, (1818-95)
- EHRENBERG Gustaw, (1818-95)