( 1964)
dramat S. Mrożka o konflikcie pokoleń i problemie władzy. Akcja umiejscowiona w salonie Stomila trwa półtorej doby, a zdarzenia dotyczą przypuszczalnie przełomu l. 50. Zaprezentowana rodzina składa się z trzech pokoleń: najstarsi są Eugeniusz i jego siostra Eugenia - matka Stomila, średnie pokolenie reprezentują Stomil i jego żona Eleonora, najmłodsi to syn Stomila Artur wraz ze swoją narzeczoną Alą. Jedynym spoza rodzinnego kręgu jest Edek, określony przez Mrożka jako "mętny i podejrzany", prymitywny, bez sumienia i zasad moralnych, ma jednak wpływ na wszystkich członków rodziny: z Eugenią gra w karty, jest kochankiem najpierw Eleonory, później Ali, wspiera swoją siłą władzę Artura. Przedstawiony w utworze świat pogrążył się w chaosie, bałagan i anarchia w salonie i rodzinie oraz odrzucenie tradycyjnych zasad i norm postępowania mają oznaczać nowoczesność. Role zostały odwrócone, Stomil nie potrafi być ojcem, tę funkcję próbuje przejąć Artur, ponieważ jako jedyny nie podlega deformacji i chce przywrócić dawne normy oparte na tradycji. Wyraźnym akcentem uporządkowanego życia ma być jego ślub z Alą, zorganizowany z wszelkimi od zawsze akceptowanymi zasadami. Ta forma ma być rodzajem jego buntu wobec nijakiej, niszczącej nowoczesności, którą propagują swym stylem życia starsze pokolenia. Artur rezygnuje ostatecznie z tego zamysłu, uznając go za tylko pustą formę, dlatego poszukuje idei, która mogłaby zbawić świat pogrążony w chaosie, i znajduje ją we władzy. Fascynuje go myśl o rządzeniu za pomocą siły, chce panować nad życiem i śmiercią swojej rodziny. Wyznanie Ali, że zdradziła go z Edkiem, skutkuje chwilowym porzuceniem idei, doprowadza Artura do walki z konkurentem o względy narzeczonej i śmierci z jego rąk. Groteskowo reaguje na ten fakt rodzina, a Eugeniusz wygłasza szokującą refleksję: "Może to i lepiej dla niego, o mało co nie został wujobójcą". Edek, który wyraża agresję i żądzę dominacji, po brutalnym zabójstwie Artura podporządkowuje sobie całą rodzinę, a w końcowej scenie sztuki tańczy tango z uległym już wujkiem Eugeniuszem. Jego zwycięstwo ma posmak katastroficzny, wymowna kontynuacja motywu tańca z Wesela może oznaczać m.in. rozliczenie z inteligencją, która odrzucając uznane reguły i konwenanse pozwoliła na rozpad wartości, a w konsekwencji na wkroczenie przemocy; krytyczną ocenę absurdów współcz. świata; przestrogę przed nieobliczalnymi skutkami systemu rządów totalitarnych.
- tango, „spotkanie się”
- TANGO, współczesny taniec...
- iść w tango, ‘odbyć stosunek płciowy’...