(1904-94)
prozaik, tłumacz. Kształcił się w Żytomierzu i Kijowie, do Polski wrócił w 1925 r. W czasie wojny pracował w leśnictwie na Kielecczyźnie, po wojnie zamieszkał w Łodzi, potem w Warszawie. W 1947 r. współredagował "Nowiny Literackie". Katastrofista. Pisał powieści paraboliczne, mające postać groteskowego koszmaru (pokrewieństwo z prozą F. Kafki, B. Schulza). Ukazywał człowieka dręczonego, deprawowanego przez XX-wieczną cywilizację (miasto, jego instytucje i urzędy, po których błąka się bohater - tetralogia Młyny Boże: Niepokój, 1961; Tyranie, 1963; Zdejmowanie masek, 1965; Piekło nie zna snu,1967). W powieści Totenhorn (1979) piekłem i sądem równocześnie (ale sądem bez sprawiedliwości) staje się cały świat. Dzwony piekieł (1977) ukazują obraz Ziemi po katastrofie ekologicznej - wyginęli wszyscy ludzie i giną przybysze z innej planety. Zmowa demiurgów (1947) - III część cyklu powieściowego Zatrute studnie (I część: Ulica Wszystkich Świętych, 1936; II część: Apteka Pod Słońcem, 1938) zdobyła dużą popularność - jej bohater, nieudany artysta Adolf, powoduje zagładę miasta (powieść nazwano "faszyzmem w masce alegorii"). Inne powieści i opowiadania T. to: Tais z biedronką, czyli Droga do nieba (1957), Piękny warkocz Bereniki (1959), Oratoria nocne (1957), Całowanie ziemi (1972), Zatrzaśnięcie bram (1973). T. pisał także książki dla dzieci, tłumaczył utwory gł. klasyków ros. (m.in. A. Czechowa, L. Tołstoja) oraz Zamek F. Kafki i Człowieka bez właściwości R. Musila.
- TRUCHANOWSKI, Kazimierz (1904-94)