jeden z toposów najczęściej wykorzystywanych w lit. Źródło: NT (Ewangelia św. Marka). W wielu tekstach (od średniowiecza po współczesność) funkcjonuje jako symbol ofiary - znaku miłości ( A. Mickiewicz, Mędrcy; J. Słowacki, Przypowieści i epigramaty; Z. Krasiński, Resurrecturis; K. K. Baczyński, Młot). Bywał także wykorzystywany jako metafora m.in. dziejowej misji Polski ( mesjanizm III części Dziadów i Ksiąg narodu i pielgrzymstwa polskiego A. Mickiewicza), cierpienia i ofiary z życia złożonej dla wolności ojczyzny ( Do matki Polki A. Mickiewicza, Gloria victis E. Orzeszkowej), prawa historii, zgodnie z którym procesowi przyjmowania przez świat tego, co wielkie i święte, zawsze towarzyszy cierpienie ( Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie C. Norwida). Motyw u. służył również sakralizacji ofiar przemocy ( T. Gajcy, Kolęda).
- UKRZYŻOWANIE, przedstawienie na krzyżu,...
- GOLGOTA, wzgórze pod , na którym...
- Graal św., wg legend średniow.(...)