opowiadanie G. Herlinga-Grudzińskiego ze Skrzydeł ołtarza (1960), refleksje nad tragicznością ludzkiego życia, w które wpisana jest samotność. W wypadku Lebrossa (trędowatego) zadecydował o niej los. Bohater przechodzi przez różne stadia: od cierpienia i buntu do pogodzenia się z przeznaczeniem (jak Hiob). Pociechę znajduje w sobie i Biblii, staje się postacią heroiczną dzięki miłości do Boga i ludzi. Samotność Sycylijczyka (emerytowanego nauczyciela) jest konsekwencją świadomego wyboru. Bohater cierpliwie czeka na śmierć, odrzucając wiarę, żyje w pustce, ale w obliczu rzeczywistej śmierci załamuje się, ujawnia swą małość. Narrator, próbując zrozumieć bohaterów, odwołuje się do różnych tekstów kultury (pism Kierkegaarda, Biblii, dokumentów hist. od średniowiecza do XVII w.), wprowadza też opis kamiennej rzeźby pielgrzyma, stojącej u stóp Góry Świętokrzyskiej. Jak głosi legenda, posąg co rok przesuwa się ku górze o ziarnko piasku. Gdy osiągnie szczyt, nastąpi koniec świata. Pielgrzym jest symbolem życia człowieka, będącego powolną, cierpliwą drogą przez mękę.
Wieża
Literatura polska