(1768-1854)
córka Izabeli i Adama Kazimierza. Powieściopisarka. Brała żywy udział w życiu kulturalnym kraju: odgrywała ważną rolę w Puławach, prowadziła salon lit. w Warszawie, uczestniczyła w zebraniach Tow. Iksów, należała do grona pierwszych członków Tow. Przyjaciół Nauk. Prowadziła też działalność filantropijną, wizytowała szkoły żeńskie. Była przedmiotem hołdu poetów. Po klęsce powstania listopadowego wyjechała do Galicji, a potem do Paryża - zamieszkała w domu brata w Hôtel Lambert. Sławę przyniosła jej Malwina, czyli Domyślność serca (1812, wyd. 1816) - I znacząca pol. powieść psychol.-obycz. Najciekawszym wątkiem utworu jest wewn. walka bohaterki, dzięki kobiecej intuicji ("domyślności serca") rozpoznającej ukochanego między dwoma łudząco podobnymi bliźniakami. Atrakcyjności dodają powieści cudowne wydarzenia (przypadkowe odnalezienie się jednego z braci, porwanego w dzieciństwie przez Cyganów), subiektywna narracja, a także autentyzm postaci obdarzonych cechami łatwych do rozpoznania pierwowzorów (gł. bohaterka ma cechy autorki). Malwina odniosła duży sukces czytelniczy (4 wyd. do 1829), cieszyła się uznaniem krytyków. W 1817 r. powstała jej przeróbka sceniczna. Powieść przetłumaczono na jęz. franc. i ros., a w XX w. na czes. Znaczącymi utworami W. były również Powieści wiejskie (1819) - I pol. próba beletrystyki dla ludu, oraz Niektóre zdarzenia, myśli i uczucia doznane za granicą (1816-18), wzorowane na twórczości L. Sterne'a.