jedna z pierwszoplanowych postaci cyklu powieści hist. H. Sienkiewicza, reprezentant sarmackiej obyczajowości XVII w., urodzony żartowniś, mistrz forteli, lubi trunki i hulanki, ale potrafi też zdobyć się na bohaterstwo. W Ogniem i mieczem jest wiernym przyjacielem Skrzetuskiego, Wołodyjowskiego i Podbipięty dopomagając temu pierwszemu dwukrotnie w uwolnieniu ukochanej Heleny Kurcewiczówny z rąk Bohuna. Dzięki przypadkowi zyskuje sławę wojenną zdobyciem kozackiej chorągwi, jego sprytna prowokacja doprowadza do pojedynku, nietykalnego z tytułu posłowania od Chmielnickiego, Bohuna z Wołodyjowskim, w którym Kozak zostaje ciężko ranny, broni Zbaraża i zabija kozackiego szermierza Burłaja, walczy także pod Beresteczkiem. W Potopie mimo podeszłego wieku uczestniczy w wojnie ze Szwedami, a w czasie zdradzieckiej uczty w Kiejdanach pierwszy oskarża J. Radziwiłła o czyn Judaszowy. Uwięziony z rozkazu księcia wraz z Wołodyjowskim i Skrzetuskim uciekł i sprowadził pomoc, wmawiając bliskie pokrewieństwo eskortującemu ich w drodze na rozstrzelanie w Birżach Rochowi Kowalskiemu. Broni przed Szwedami Zamościa, oblega wraz z wojskami Czarnieckiego Warszawę. W Panu Wołodyjowskim jest sędziwym starcem, ciągle żywo uczestniczącym w życiu publicznym i sprawach swoich przyjaciół. Pozostawia spokojny byt przy rodzinie Skrzetuskich w Burcu, aby zmusić Wołodyjowskiego do opuszczenia klasztoru kamedułów, a następnie połączyć go w związku z ukochanym przez siebie "hajduczkiem", czyli Basią Jeziorkowską. Towarzyszy później "małemu rycerzowi" w pełnieniu obowiązków strażnika granic Rzeczypospolitej w Chreptiowie, jest też świadkiem jego heroicznej śmierci w poddanym wrogom Kamieńcu Podolskim.
- ZAGŁOBA JAN ONUFRY, herbu Wczele (lit.)
- ONUFRY, Pochodzenia greckiego,...