wiersz J. Czechowicza z tomu nuta człowiecza (1939), w którym poczucie tragizmu historii i narastającej grozy dziejowej tworzą atmosferę niepokoju. M. Sprusiński w tomie Liryka polska pisze, że jest to głos poety "zwracającego się do słuchaczy, a jednocześnie włączającego się pośród uczestników nadchodzącego dramatu". Obok jasnej dla wszystkich grozy wojny pojawia się w wierszu klimat niepokoju moralnego o przyszłość powojennego świata, możliwość zahamowania instynktów i namiętności rozpętanych przez faszystowską propagandę. Wiersz oparty jest na paralelizmach, "głowa, która siwieje" i "wieczór świata tego" są zjawiskami równoległymi w czasie, biologiczny zmierzch życia łączy się ze zmierzchem kultury, sielski pejzaż skontrastowany został z pejzażem społ.: "potrzaskane szyby synagog". Wszyscy są ofiarami "żniw huku i blasków" i pozostaje niepewność, w jakim czasie i czy w ogóle "zdąży kręta rzeka z braterskiej krwi odrdzawieć", pesymistyczny ton kończy wiersz lokując go w nurcie poezji katastroficznej.
żal
Literatura polska