(1933)
najwybitniejsza powieść M. Choromańskiego, ważne ogniwo w rozwoju pol. prozy psychol. Wykorzystując motyw klasycznego trójkąta małżeńskiego, pisarz stworzył studium zazdrości, ale i opowieść o przewrotności losu (wichura niweczy ludzkie działania i decyduje o rozwoju wypadków). Choromański stopniowo odkrywa motywy postępowania bohaterów, analizuje ich uczucia. Z. i m. była powieścią nowatorską: autor zastosował symultaniczną narrację, inwersję czasową, znakomicie stopniował napięcie za pomocą dygresji i opisów, całość spiął wyraźną klamrą (spowodowane wichurą wyłączenie światła). Do najświetniejszych w lit. pol. należy scena operacji. Z. i m. zdobyła uznanie krytyki i czytelników - w 1933 r. została wyd. dwukrotnie. Choromański otrzymał za nią Nagrodę Młodych PAL (1933). Powieść przetłumaczono na franc., niem., czes., węg., wł., holend., ang., hiszp. W 1973 r. J. Majewski zrealizował filmową adaptację Z. i m.
- PSYCHOLOGIZM, (lit. 2)
- MAJEWSKI, Janusz (ur. 1931)
- CHOROMAŃSKI Michał, (1904-72)