(med.)
ciężka choroba zakaźna zwierząt i odzwierzęca choroba ludzi wywołana przez laseczki w.; atakuje gł. bydło, konie, owce, wielbłądy i renifery, czasem świnie i zwierzęta futerkowe; zarodniki laseczki w. są b. żywotne, zdolne do przeżycia kilkudziesięciu lat w glebie i wodzie; zakażenie następuje drogą pokarmową lub przez uszkodzoną skórę; wysoka (do 100%) śmiertelność; w postaci piorunującej śmierć zwierzęcia następuje bez wcześniejszych objawów w ciągu kilku godzin od zarażenia; w przebiegu normalnym: obrzęki szyi, boków, brzucha i błon śluzowych oraz zapalne obrzmienie śledziony; śmierć po 2-3 dniach; jako choroba odzwierzęca występuje u ludzi mających kontakt z chorymi zwierzętami lub pochodzącymi od nich surowcami (mięso, skóra, wełna); zarazek może wniknąć do organizmu człowieka przez uszkodzoną skórę (najmniej groźna skórna postać w., objawiająca się "czarną krostą" w miejscu zakażenia oraz bólami głowy, gorączką, zapaleniem węzłów chłonnych, dość łatwo uleczalna), wraz z kurzem przez drogi oddechowe (śmiertelna postać płucna, przebiegająca w formie gwałtownego zapalenia płuc, śmierć po 3-4 dniach), po spożyciu mleka lub mięsa zarażonego zwierzęcia, czyli przez przewód pokarmowy - postać jelitowa wywołująca wymioty, krwawe biegunki i inne zaburzenia, trudno uleczalna; zapobieganie przez szczepienia ochronne i badania bakteriologiczne surowców zwierzęcych; leczenie antybiotykiem cipro z grupy fluorochinolonów, penicyliną i sulfonamidami; laseczki w. (Bacillus) zostały odkryte 1876 w Wolsztynie przez twórcę bakteriologii Roberta Kocha (który pełnił tam obowiązki lekarza powiatowego); szczepionkę opracował w 1881 Ludwik Pasteur; w. umieszczony jest przez USA na liście potencjalnych broni biologicznych (obok pałeczki dżumy, wirusa Ebola, toksyny botulinowej).