bożnica
świątynia żydowska; miejsce modlitw, zebrań religijnych i społecznych gminy żydowskiej. Jako odrębny typ budowli wykształciła się już w starożytności. W średniowieczu budowano je zgodnie z miejscowymi tradycjami archit. i aktualnymi kierunkami w sztuce (z tego okresu pochodzą b. w Wormacji XI w., Ratyzbonie XIII w., Pradze XIV w.). W Polsce najstarszą jest Stara Bożnica w Krakowie (z XIV w., przebudowana w XVI w. w stylu renesansowym przez S. Gucciego). Po b. gotyckich (budowle halowe) i renesansowych, wykształcił się w Polsce w poł. XVII w. typ b. obronnej (o grubych murach, z przyporami, wąskimi strzelniczymi oknami), wznoszonej poza miastami (np. nie istniejąca już b. w Szydłowie). Gł. pomieszczeniem b. jest przeznaczona wyłącznie dla mężczyzn sala modlitw z bimą (mównicą do czytania tory). W dobudówkach przy b. znajdowały się szkoły talmudyczne, biblioteka, izba posiedzeń zarządu gminy, łaźnia rytualna, mieszkanie rabina.
PAROCHET, ŻYDOWSKA MUZYKA, DĄBROWA TARNOWSKA, MIZRACH, SCHECHTER, KAHAŁ, SAFAD, ZWIĄZEK GMIN WYZNANIOWYCH ŻYDOWSKICH W RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ, BOŻNICA, BIMA