Reklama

POLSKA. LUDNOŚĆ. KOŚCIOŁY I ZWIĄZKI WYZNANIOWE - KOŚCIÓŁ KATOLICKI

Reklama

obecny jest w Polsce od X w.: 968 utworzono pierwsze biskupstwo w Poznaniu, 1000 arcybiskupstwo w Gnieźnie z biskupstwami w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu, pierwsze klasztory powstały w Trzemesznie, MiędzyrzeczuTyńcu. Po włączeniu przez Kazimierza Wielkiego Ziemi Halickiej w P. pojawili się w większej liczbie wyznawcy prawosławia, jeszcze więcej ich było obywatelami Litwy, złączonej z Polską kolejnymi umowami od 1385. Luteranizm zaczął się szerzyć w latach 20. XVI w., wkrótce potem pojawił się kalwinizm oraz anabaptyzm holenderski (menonici). Wypędzeni z Czech bracia czescy zaczęli osiadać w Wielkopolsce po 1548. 1565 pod wpływem ideologii wł. antytrynitarzy powstał Kościół braci polskich (arianie). Wolność wyznania, zagwarantowana szlachcie konfederacją warszawską 1573, została ograniczona 1658, gdy sejm skazał braci pol. na banicję, a 1668 zabronił pod karą śmierci odstępstwa od katolicyzmu. 1596 w wyniku unii brzeskiej między Kościołem katolickimprawosławnym powstał Kościół greckokatolicki (unicki). Konstytucja marcowa 1921 przyznawała wyznaniu rzymskokatolickiemu "naczelne stanowisko wśród uprawnionych wyznań", konkordat 1925 zapewniał Kościołowi kat. dużą swobodę działania. Wśród ludności zamieszkującej II RP (wg spisu z 1931) 64,8% stanowili wyznawcy katolicyzmu obrządku łac., 10,4% grekokatolicy, 11,8% wyznawcy prawosławia, 9,8% wyznawcy judaizmu i 2,6% protestanci. Po zakończeniu II woj. świat. w wyniku utraty przez Polskę ziem wsch., wysiedleń lub ucieczki protestantów z ziem zach. i płn. oraz wymordowania przez Niemców prawie całej ludności żydowskiej, Polska stała się jednorodna wyznaniowo (94% katolików). 1948-56 poddano ścisłej kontroli działalność kościołów i związków wyznaniowych, m.in. ograniczając swobodę wyznaczania biskupów i proboszczów; po 1956 restrykcje stopniowo znoszono. 17 VII 1989 wznowiono stosunki dyplomatyczne między Polską a Watykanem (od 1998 unormowane konkordatem). Po 1989 zarejestrowano wiele nowych związków wyznaniowych, gł. proweniencji protestanckiej, jak i wyznań pozachrześcijańskich: obecnie w P. działa legalnie ponad 100 kościołów i związków wyznaniowych.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama