JOULE'A-THOMSONA ZJAWISKO

zmiana temp. gazu w procesie Joule'a-Thomsona wywołana oddziaływaniami międzycząsteczkowymi. W zależności od przeważającego w danych warunkach rodzaju oddziaływań międzycząsteczkowych rozróżnia się: z.J.-T. dodatnie (gdy obniża się temp. gazu) oraz ujemne (wzrost temp. gazu). Temp. gazu, przy której następuje zmiana z.J.-T. z ujemnego na dodatnie, nosi nazwę temp. inwersji. W normalnych warunkach obniżanie ciśnienia gazu (rozszerzanie się gazu) wymaga wykonania przez gaz pracy przeciwko siłom wzajemnego przyciągania cząsteczek, co prowadzi do obniżenia energii kinetycznej gazu, a więc i jego temp. W warunkach wysokich temp. i wysokich ciśnień przeważają w gazie siły odpychania międzycząsteczkowego i następuje przy rozprężaniu gazu wzrost jego temp. Z.J.-T. odkryli 1862 fizycy ang. J.P. Joule i W. Thomson; jest ono wykorzystywane m.in. do obniżania temp., a także skraplania gazów.