minerał, wodorotlenek manganu MnOOH; kryształy jednoskośne; czarny, brunatny o połysku metalicznym, czasem przeświecający; kruchy; występuje w utworach osadowych, niekiedy hydrotermalnych; najpiękniejsze kryształy m. spotykane są w Niemczech (Turyngia); największe złoża na Ukrainie (Nikopol); w Polsce nieliczne w okolicach Tarnowskich Gór; stosowany do produkcji żelazomanganu i in. stopów żelaza.
- MANGAN, Mn, manganum