C, carboneum
pierwiastek chem. należący do grupy węglowców; liczba atom. 6, masa atom. 12,0111, temp. topn. wyższa niż 3550°C, temp. wrz. ok. 4830°C; posiada dwa izotopy trwałe i jeden promieniotwórczy; występuje w dwóch odmianach alotropowych: diament (regularny), gęstość 3,51 g/cm3, twardość 10 (w skali Mohsa) i grafit (heksagonalny), gęstość 2,25 g/cm3, twardość 1; w. bezpostaciowy (np. sadza) jest subkrystalicznym grafitem; ciało stałe, niemetal, jest półprzewodnikiem, mało aktywnym chem.; tworzy gł. związki org. (łańcuchowe i pierścieniowe); niektóre związki w. (gł. z tlenem, azotem, siarką i metalami) zalicza się do związków nieorg.; w przyrodzie występuje w stanie wolnym (grafit, diament), związany w postaci węglanów (np. węglan wapnia), w paliwach naturalnych (ropa naft., gaz ziemny, w. kamienny, brunatny, torf), w powietrzu (dwutlenek w.), w wodach naturalnych oraz w tkankach roślinnych i zwierzęcych (makroelement); stanowi ok. 20% masy człowieka; b. ważny surowiec energetyczny, używany też w wielu procesach jako czynnik redukujący; org. związki w. stosowane są jako tworzywa sztuczne, włókna syntetyczne, leki, barwniki, substancje powierzchniowo czynne, środki zapachowe; promieniotwórczy izotop 14C stanowi wskaźnik izotopowy; oszlifowany diament jest cennym kamieniem szlachetnym; tlenek w. (II) - tzw. czad, a także fosgen, cyjanowodór, cyjanki i niektóre związki org. (np. benzen) - są trujące.