około 1000 języków ugrupowanych w stu kilkudziesięciu rodzinach; ok. 14-20 mln mówiących; pewne języki uznano za wymarłe, nie wszystkie także zbadano; poza klasyfikacją znajdują się języki nie zidentyfikowane i izolowane. Najważniejsze, pod względem liczebnym, rodziny j.i. to: rodzina paleoamerykańska (Ziemia Ognista, płd. Argentyna), że-tapuja (środk. Brazylia), tupi-guarani (Paragwaj wzdłuż Atlantyku, Brazylia), arawak (od Chile po Gujanę), keczumara (Boliwia, Peru), czibcza (od Ekwadoru po Gwatemalę), totonak (płd. Meksyk), otomi (środk. Meksyk), uto-aztek (środk. i płn. Meksyk), penuti (Kalifornia), muskogi (wybrzeże Zat. Meksykańskiej), hoka-sju (płd.-wsch. tereny USA), irokua (od Appalachów po Kanadę), alongkin (od Zat. Hudsona po Wirginię i Oklahomę), salisz (płd.-zach. tereny USA), wakasz (pogranicze USA i Kanady, Vancouver), athapaskan (wzdłuż O. Spokojnego, do Alaski po Meksyk), na-dene (Kanada), eskimosko-aleucka (od Grenlandii po Kamczatkę). W epoce prekolumbijskiej wyższa kultura rozwinęła się w Ameryce Środk., gdzie istniała lit. piękna (spisana w XVI w. przez Hiszpanów); u Majów w końcu Starej Ery rozwinęło się pismo hieroglificzne, do dziś nie odczytane; podobny alfabet znali Aztekowie. Niektóre plemiona posługiwały się pismem piktograficznym. W XVI w. na j.i. przełożono Ewangelię, dzięki czemu takie języki, jak guarani i keczua zostały podniesione do rangi języków literackich. Częste migracje plemion indiańskich spowodowały zatarcie się wewnętrznych cech poszczególnych języków i liczne wpływy zewn. Badania j.i. dowodzą, że Ameryka została zasiedlona z płn.-wsch. Azji przez Cieśn. Beringa w epoce paleolitu, choć języków tych nie można w prosty sposób wiązać z językami azjatyckimi: podobieństwa mają jedynie charakter typologiczny, a nie genetyczny.
- JĘZYKI ŚWIATA, liczbę istniejących...
- NA-DENE JĘZYKI, 3 grupy języków (athapaskan,...
- pismo, system znaków służących...