od 1949 w Polsce bataliony pracy, do których represyjnie wcielano poborowych ze względu na pochodzenie społ. lub przeszłość polit.; 1956 przekształcone w Wojskowy Korpus Górniczy; żołnierze k.b., zwł. młodzież z AK i organizacji podziemnych, synowie właścicieli majątków, przedsiębiorstw i tzw. kułaków, autochtoni z ziem zach. i płn. pracowali w najbardziej niebezpiecznych warunkach w kopalniach węgla, wcześniej w kopalniach uranu i kamieniołomach; Wojsk. Korpus Górniczy zlikwidowano 1959.
KARNE BATALIONY
Nauki społeczne i humanistyka