w filozofii to kategoria oznaczająca pierwszy człon związku przyczynowo-skutkowego - to, co wywołuje coś od siebie różnego; Arystoteles wyróżniał P. SPRAWCZĄ - powód zaistnienia lub zmiany czegoś, dzięki czemu coś zaistniało lub zmieniło się; P. MATERIALNĄ - to, z czego coś powstało i trwa, P. CELOWĄ - to, ze względu na co coś zaistniało, motyw, cel; P. FORMALNĄ - to, przez co coś jest tym, czym jest; w okresie odrodzenia wraz z rozwojem nauk przyrodniczych następowała redukcja pojęcia p. tylko do p. sprawczej i w tym znaczeniu, jako czynnika wywołującego dane zjawisko, posługujemy się pojęciem p. potocznie; krytyki pojęcia p. dokonał D. Hume, proponując zastąpienie go empirycznie obserwowanym poprzedzaniem; współcześnie (zwł. w związku z rozwojem fizyki) podkreśla się relatywny charakter wskazywanego związku przyczynowego i samej p. (zawsze jest izolowana z całego zespołu warunków), której wyodrębnienie zależy od rozmaitych czynników zewn., sytuacji, jaką analizujemy czy interesującego nas aspektu zagadnienia; próbą rozwiązania tego problemu jest rozróżnienie p. całkowitej i częściowej.
- PRZYCZYNA, SYNONIM: powód, motyw,...
- PRZYCZYNA GÓRNA, wieś w , powiat nowosolski.(...)
- PRZYRADA, Pochodzenia starosłowiańskiego.(...)