znaki runiczne
najstarszy typ pisma ludów płn. Europy; wycinane w kamieniu lub drzewie, niekiedy malowane; posługiwały się nim plemiona germańskie w płn. Europie, Brytanii, Skandynawii, Islandii między III a XVI w.; istnieją trzy typy r.: ogólnogermańskie (ok. 800), angielskie (V-VI w.), nordyckie (VIII-XIII w.); r. pojawiają się w inskrypcjach i ornamentach do XVI w.; zapis germański miał 24 znaki podzielone na 3 grupy po 8 znaków, dźwięki pierwszych 6 znaków to f, u, th, a, r, k, stąd nazwa 'futhark'; system ang. dodał dwa znaki, a od ok. 900 było już ich 33; skandynawski nie dodawał liter, lecz stosował jeden znak na oznaczenie kilku dźwięków, np. ten sam znak dla k, g lub a, oa, o; znane jest ponad 4 tys. inskrypcji i kilka manuskryptów runicznych, z tego 2,5 tys. to inskrypcje szwedzkie. Przypisywano im tajemnicze znaczenie, wykorzystywano do wróżb, sporządzania talizmanów chroniących przed złem i wzmacniających organizm.
- PAULAHARJU, Samuli (1875–1944)