SDKPiL, do 1899 Socjaldemokracja Królestwa Polskiego
partia robotnicza zał. 1893 przez czł. II Proletariatu i Związku Robotników Polskich; aktywna w Królestwie Pol., 1895 rozbita przez aresztowania, 1899 odtworzona jako SDKPiL po przystąpieniu socjaldemokratów z Wilna; zaliczana do radykalnego skrzydła II Międzynarodówki; 1906-11 w składzie Socjaldemokratycznej Partii Robotn. Rosji, gdzie - samodzielna ideowo i organizacyjnie - współdziała gł. z bolszewikami; w programie obalenie caratu i budowa socjalizmu drogą rewolucji robotn.; w chłopstwie widziała klasę konserwatywną; rozwiązanie kwestii narodowej upatrywała w braterstwie wolnych ludów; część przywódców (R. Luksemburg, J. Tyszka) negowała potrzebę niepodległej Polski, wysuwając hasło autonomii w przyszłej Rosji demokratycznej; w rewolucji 1905-07 organizowała strajki i manifestacje oraz związane z partią klasowe związki zawodowe; 1917 poparła rewolucję ros.; 1918 organizowała w Polsce Rady Delegatów Robotn.; organy prasowe , i in.; gł. ideolog R. Luksemburg, czołowi działacze: F. Dzierżyński, J. Hanecki, J. Marchlewski, K. Radek, J. Tyszka (L. Jogiches), A. Warski, C. Wojnarowska i in.; XII 1918 łącząc się z PPS-Lewicą utworzyła KPRP (Komunistyczna Partia Polski).