przeciwnicy faryzeuszy, żydowskie stronnictwo rel.-polit., istniejące od ok. 200 p.n.e. do 70 n.e. wywodzili się z arystokracji kapłańskiej i rodowej w Judei; za świętą księgę kanoniczną przyjęli tylko
JEZUS CHRYSTUS, FARYZEUSZE, ESSEŃCZYCY, MACHABEUSZE