wyznawcy arianizmu, kierunku w teologii chrześc., zapoczątkowanego przez aleksandryjskiego kapłana Ariusza (ok. 256-336). Nazwa przyjęta dla pol. odłamu reformacji, tj. braci polskich, w XVII w. zw. socynianami; zwolennicy antytrynitaryzmu; wyodrębnili się z pol. Kościoła ewang.- reformowanego jako tzw. zbór mniejszy (1562-65). W wystąpieniach domagali się tolerancji rel., rozdziału Kościoła od państwa; z ostrym sprzeciwem szlachty spotkały się ich hasła społ., w tym potępienie poddaństwa chłopów, postulat wyrzeczeń majątkowych, bunt wobec kary śmierci. Wygnani z Polski dekretem sejmu (1658), zostawili znaczące dokonania kulturowe, jak rozwinięte szkolnictwo (np. ośrodki w Pińczowie, Rakowie, Lublinie), twórczość lit. i piśmienniczą (przekłady Biblii, pierwsza gramatyka pol., słownik łac.-pol.). Zob. arianizm.
arianie
Słownik języka polskiego