(wł. ballare = tańczyć)
pierwotnie epicka pieśń ludowa o rodowodzie celtyckim rozwijająca się w XII-XVI w. na gruncie ang. i szkockim; również prowansalska pieśń taneczna, wykonywana chóralnie, z której w XIV-XV w. wykształcił się we Włoszech i Francji gat. liryczny. Z inspiracji dwóch tradycji: ludowej pieśni i dumy sentymentalnej wykształciła się polska b. romantyczna. J. Kleiner zdefiniował ją jako "krótki wierszowany utwór epicki na temat niezwykłego zdarzenia, nasycony elementami dramatycznymi, o zabarwieniu lirycznym i tendencji do dialogowego ujęcia". Manifestem b. polskiej stały się Mickiewiczowskie Ballady i romanse (1822), które znalazły licznych naśladowców i kontynuatorów. Wyznacznikami gatunkowymi romantycznej b. stały się: ludowość jako kategoria etyczna i estetyczna, synkretyzm rodzajów lit., plan realistyczny i poetycki, świat duchów ("czucie i wiara"), ludowa interpretacja losu człowieka (relacje: dobro - zło; wina - kara); zsubiektywizowana narracja, elementy fantastyki i grozy w kreowaniu pejzażu, rodzima przestrzeń topograficzna, ekspresywna funkcja języka, bogactwo środków artystycznych: paralelizm składniowy - stałe porównania, powtórzenia, refrenowość. Z czasem b. zaczęła pełnić funkcję polemiki z tradycją romantyczną: parodia, konwencjonalizacja formy, stylizacja na folklor podhalański (K. Tetmajer, J. Kasprowicz); objęła elementy baśniowe (B. Leśmian, B. Ostrowska), w l. 20. XX w. folklor miejski. Współcz. konwencje balladowe są wykorzystywane przez poezję kabaretowo-estradową. Do wybitnych realizacji lit. b. po romantyzmie zaliczyć można twórczość m.in. B. Leśmiana, J. Tuwima, S. Grzesiuka, J. Harasymowicza, M. Białoszewskiego.