nazywany tak od incipitu najstarszy zachowany zabytek językowy, arcydzieło liryki pol. średniowiecza (XIII w.). Zachowany anonimowy przekaz (zwany kcyńskim, rękopis Bibl. Jagielloń., sygn. 1619) obejmuje dwie pierwsze strofy wraz z nutami (z 1408), a tekst drukowany w Statucie J. Łaskiego w Krakowie (1506). Czas powstania B. stał się przedmiotem sporów naukowych językoznawców, historyków lit. i muzykologów, którzy datują powstanie na 1. poł. XII w. (T. Lehr-Spławiński), na XI w. (E. Ostrowska), na XIII w. (J. Woronczak). Melodia pieśni lokowana jest w 1. poł. XIII w. (H. Feicht). Obserwacje języka wskazują na bogactwo w wierszu archaizmów fonet., fleks., składniowych, semant. Każdą strofę kończy aklamacja "Kyrie eleison", grająca rolę refrenu, tworząc kompozycję muz. tekstu. B. zamieścił J. Ursyn Niemcewicz na początku Śpiewów historycznych, H. Sienkiewicz w Krzyżakach potraktował jako pieśń narodową.
- Bogurodzica, słowa „Bogurodzicy”,...
- Bogurodzica, najstarszy pol. utwór...
- BOGURODZICA, Bogarodzica