Reklama

czysta forma

1) koncepcja cz.f. ujawniła się na pograniczu oświecenia i romantyzmu w postaci idei "czystej poezji", idei wolności poety i wolności kreacji w sztuce. Koncepcje te utorowały drogę symbolizmowi poetyckiemu i "czystej poezji" przełomu XIX i XX w., współcz. koncepcji "dzieła otwartego" w sztuce. 2) Jedno z podstawowych pojęć w estetyce S.I. Witkiewicza. Należy do najoryginalniejszych koncepcji teatralnych XX w., która znalazła swe odzwierciedlenie w europ. poszukiwaniach teoretycznych w dramacie i w teatrze. Witkacy oprócz pojęcia "cz.f. w teatrze" używał różnych określeń dotyczących czystej sztuki, czystego piękna, czystej muzyki, teorii cz.f. w poezji itd. Teoria cz.f. w teatrze zakładała autonomię sztuki teatru od życia i rzeczywistości, co miało umożliwić przeżycie metafizyczne, polegające na zrozumieniu poprzez osobisty kontakt i przeżycie, na doświadczeniu wielości stanów psychicznych pozwalających na wejście w bezpośredni kontakt z dziełem. Teoria cz.f. postulowała więc też bezpośrednie oddziaływania dzieła. Witkiewicz sprzeciwiał się wszelkim zabiegom "teatralizacyjnym", pomysłom i zabiegom inscenizacyjnym, rozumieniu teatru jako syntezy sztuki. Deklarował się jako zwolennik autonomiczności sztuki teatru. Postulował swobodną konstrukcję różnorodnych elementów, np. światła, dźwięku, słowa, sytuacji i działań scenicznych nie podyktowanych treścią oraz niezależnych od zabiegów formalnych. Teoria Witkacego zakładała dążenie do odkrycia istoty teatru, czystej teatralności uniezależnionej od wielowarstwowej struktury sztuki teatru. W wielowarstwowości dzieła teatralnego widział Witkiewicz główną przeszkodę do realizacji cz.f. Jego teoria cz.f. postulowała istotne zadania dla autora, reżysera i aktorów, także scenografa i krytyki teatralnej, wyznaczając im specjalne miejsce w dążeniach do realizacji czystej sztuki. Witkiewicz widział możliwość dojścia do niej tylko po radykalnej reformie założeń teatru i dramatu. Teoria ta wywołała burzliwe polemiki i spory w l. 1918-28, miała duży wpływ na przemiany we współcz. sztuce i na przeobrażenia współcz. teatru.

Reklama

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama