(gr. phone-ma = dźwięk, głos)
podstawowe pojęcie w fonologii, jednostka jęz. abstrakcyjna, reprezentowana w konkretnych wypowiedziach przez głoski i dająca się określić tylko w ramach określonego jęz.; stanowi niezbędny składnik budowy wyrazu, np. wyrazy mól i ból mają odmienne fonemy, cechę nosowości (m) lub jej brak (b); w jęz. pol. występuje ok. 40 fonemów, lecz liczba ich wariantów fakultatywnych i kombinatorycznych jest znacznie większa.