(fr. cubisme, od cube = kostka, sześcian)
kierunek wsztuce rozwijający się wlatach 1907-14. Powstanie k. poprzedziło zainteresowanie rzeźbą murzyńską isztuką prymitywną, wpłynęły też wystawy retrospektywna dzieł Seurata w1905 r. wSalonie Niezależnych oraz dzieł Czanne’a na Salonie Jesiennym w1907 r. K. został zainicjowany przez P. Picassa i G. Braque’a. Prekubistyczny okres 1906-09 to dzieła ouproszczonej formie, okształtach przypominających bryły geometryczne (stożki, walce, sześciany). Wiosną 1907 Picasso ukończył Panny zAwinionu, datę tę przyjęto jako narodziny k. Jesienią Kahnweiler przy ul. Vignon 28 otworzył galerię, wktórej wystawiał płótna odrzucone zSalonu Jesiennego iktóra wkrótce stała się salonem kubistów. W1908 powstała na Montmartrze grupa Bateau-Lavior (m.in. Apollinaire, Salmon, Raynal, G. iL. Steinowie). Obrazy kubistów to martwe natury ouproszczonych formach, monochromatyczne pejzaże. Braque podporządkował kolor surowości form, aPicasso wprowadzał kolor do swojego "rysunkowego" malarstwa. Obaj podejmują od podstaw fundamentalny problem malarstwa - przedstawianie barwnej bryły na płaskiej powierzchni, tak aby określić stałe właściwości przedmiotów iich stabilność wzamkniętej bez światła iperspektywy przestrzeni. IBraque, iPicasso czerpią zrzeźby, lecz każdy na inny sposób - prace ich rozpoczynają analityczny okres k. (1909-12). Malarstwo kubistyczne zaprzeczyło jednoczasowym inieruchomym punktom widzenia perspektywy renesansowej wprowadzając syntetyczny ogląd przedmiotu zwielu różnych stron. Percepcję przedmiotu oglądanego symultanicznie ina wiele sposobów, zsynchronizowane wyobrażenie oprzedmiocie k. ze sfery umysłu przeniósł wsferę sztuki. Zrywając ztradycyjnie rozumianym naśladownictwem tworzył sztukę opartą na koncepcji. Oprócz Braque’a iPicassa przedstawicielami k. byli: J. Gris, F. Lger, L.Marcoussis. Od 1912 r. do wybuchu Iwojny światowej nastąpił syntetyczny okres k. - malarstwa naśladującego, osyntetycznej, uproszczonej formie, zkolorem pełniącym funkcję dekoracyjną; głównym problemem interesującym artystów stała się konstrukcja dzieła, nowe materiały, faktury. Stosowano collage, trójwymiarowe formy montowane na płótnie. K. rozwijał się do lat 20.; dał podstawę do rozwoju nowych kierunków sztuki współcz.
- KUBIZM, kierunek w sztukach plastycznych,...
- metafizyczne malarstwo, kierunek wmalarstwie...
- BRAQUE Georges, (1882-1963)