(ros. łagier = obóz)
związana zradzieckimi obozami koncentracyjnymi iwięzieniami (w odróżnieniu od lit. zobozów hitlerowskich, choć mają cechy wspólne); stanowi odrębny typ literatury, który ma historię, poetykę, koncepcję człowieka, obraz świata ikanon tekstów. Najwcześniejsze: relacje, listy, wspomnienia, reportaże, opowiadania, wydawane na emigracji docierały do Polski, np. M. Wańkowicza Dzieje rodziny Korzeniewskich (1942), J. Czapskiego Wspomnienia starobielskie (1944) iNa nieludzkiej ziemi (1945), H. Naglerowej Ludzie sponiewierani (1945), B. Obertyńskiej Wdomu niewoli (1946), W. Grubińskiego Między sierpem amłotem (1948), H. Ordonówny Tułacze dzieci (1948), A.Krakowieckiego Książka oKołymie (1950), zamyka ten najwcześniejszy okres zbiór opowiadań G. Herlinga-Grudzińskiego Inny świat (1951). Drugi etap l.ł. przypada na lata od 1953 do 80., dominuje wniej dokument, teksty lit. mające charakter martyrologiczny, odkrywające tajemnice świata łagrowego, mechanizmy sowieckiego systemu iwładzy, m.in. wksiążkach: W. Bukowińskiego Wspomnienia zKazachstanu (1979), G. Lipińskiej Jeśli zapomnę onich… (1988), D.M. Baczyńskiego Ty musisz żyć, aby dać świadectwo prawdzie. Pamiętnik zesłańca (1990). Popularność osiągnęła też ros. l.ł., np. Opowiadania kołymskie W.Szałamowa, Archipelag GUŁag A.Sołżenicyna. L.ł. (obok obozowej) jest oskarżeniem totalitaryzmu jako najtragiczniejszego zagrożenia cywilizacji europ. XX w.
- literatura obozowa, (niem. Konzentration...
- Obertyńska Beata, pseud. Marta Rudzka, (1898-1980)