system rel.-filoz. stworzony wIII w. przez Maniego (Manesa, Manicheusza), Persa zEkbatany, łączący elementy chrześcijaństwa, buddyzmu, mazdaizmu ignostycyzmu. Zorganizowany przez Maniego Kościół jako zhierarchizowana struktura wyróżniał "wybranych" i"słuchaczy", tych pierwszych obowiązywała pełna asceza. M. nacechowany był skrajnym dualizmem, aza podstawę bytu uznawał walkę przeciwstawnych zasad isił: Boga iSzatana, dobra izła, ducha imaterii, światła iciemności, aniołów idemonów. Człowiekowi również przypisane zostały dwie dusze: dobrą izłą, zwycięstwo dobrej zapewnić miało miejsce wkrólestwie światła. Doktryna szybko upowszechniła się wAzji Mniejszej iw basenie M. Śródziemnego, chrześcijanie uznali ją za niebezpieczną herezję. Wojczyźnie Maniego m. przetrwał do późnego średniowiecza, azałożyciela uznano za męczennika, ok. 276 bowiem fanatyczni przeciwnicy doprowadzili do jego okrutnej śmierci.
- manicheizm, system religijno-filozoficzny...
- MANICHEIZM, religia, której założycielem...
- Bliski Wschód a seks, kultury starożytnego...